Kampvuurverhalen

Bouba Ndjida Nationaal Park is een paradijs. Je ziet aan de dieren dat ze veilig zijn. Als je het vergelijkt met Waza NP en Bénoué NP, dan is Bouba Ndjida ongekend rijk. Dit is voor het grootste deel het resultaat van het werk van Paul Bour. Onder het strakke regime van deze fransman, is het park in de afgelopen vier jaar geworden tot wat het nu is. Maar hij bewandelt geen makkelijke weg. "Iedereen is tegen me", verzekerde hij me verbitterd.

Op een van de koele avonden trakteerden Paul en Maï Bour ons (Pauline, Dominique en ik), jonge idealisten met Afrikaplannen, op een goed glas whisky. Bij het licht van een olielamp vertelde hij over zijn leven en werk. Over corruptie en tegenwerking door de overheid en de lokale bevolking. Het heeft hem jaren gekost om zijn gidsen ervan te overtuigen dat ze geen door leeuwen gedode prooien voor eigen consumptie mogen gebruiken.

Hij vertelde over de oorlog die op dit moment gaande is tegen stropers uit Tsjaad die in het moeilijk bereikbare noorden van het park tientallen olifanten afslachtten voor de Chinese ivoormarkt. In de strijd tegen de zwaarbewapende, zich op paarden voortbewegende roversbende waren twee van de 'pisteurs' doodgeschoten. De overheid wist er van en deed niets. Er was zelfs geen afgevaardigde van de overheid op de begrafenis van de twee jonge mensen die voor hun vaderland gestorven waren (en dat terwijl je overal 'travaux, paix & patrie', werk, vrede & vaderland onder het wapen van Kameroen ziet staan). Het lijkt dweilen met de kraan open als je hoort dat de opzichter van het park alleen antieke geweren met kogels die er niet bijpassen tot zijn beschikking heeft. Wel heb ik een soort GI Joe eenheid met BIR op hun kogelvrije vesten op patrouille zien gaan. Maar dat was mosterd na de maaltijd en ze gingen niet verder dan een paar kilometer in de goede richting.
"Zijn er dan geen grote internationale geldschieters die kunnen helpen?", vroeg ik.
Een spottende lach verscheen op zijn geharde tropenhoofd toen hij zei dat de grote geldschieters wat hem betreft hun geld konden houden. "Van al de euro's die bijvoorbeeld het WWF geeft, blijft het grootste deel in Yaounde in de zak van een of andere minister hangen die er met zijn familie en vrienden van op vakantie gaat, een deel komt aan in Garoua, waar de WWF-mensen in auto's rondrijden die nog dikker zijn dan die van de ministeries en de rapporten zich opstapelen. Niets komt hier aan, er heeft nog nooit iemand van het WWF een voet binnen dit park gezet.", zei hij.
Ik wees hem op de prullenbakken met WWF logo in het Campement Buffle Noir in Bénoué NP. "De beroemde prullenbakken in Bénoué", gnuifde hij, "dan heb je meteen alles gezien wat ze doen."
Ik voelde mij naïef en mijn idealisme smolt weg onder het cynisme dat zich in twintig jaar Afrika van hem meester moet hebben gemaakt. "Is er dan geen oplossing?", vroeg ik.
"De oplossing is kleine bedragen geven aan lokale mensen", antwoordde hij. "Geef een bedrag van 30 miljoen CFA aan de conservateur, hij zal de helft in zijn zak steken, maar dan wordt alsnog 15 miljoen CFA voor het goede doel gebruikt en dat is meer dan dat er van de tientallen miljoenen Europese euro's overblijft."

Met een bedrag van 10.000 euro per jaar onderhoudt Bour de wegen, wat het mogelijk maakt patrouilles te lopen in het park en stropers en herders op te pakken. Dat is een hels karwij, aangezien ieder jaar de wegen deels vernietigd worden door de water in het regenseizoen. De lokale overheid kreeg dit jaar een potje geld om tien bruggen te bouwen. Daarmee zou het park beter toegankelijk zijn in het regenseizoen. Het enige dat je daarvan terugvindt, is één enkele betonnen constructie waarop het brugdek gelegd zou kunnen worden. Ernaast staan onder een groot zeil onderdelen te stof te verzamelen.

Het gesprek ging voort, verschillende landen, nongouvernementele organisaties (NGO's), bedragen en wat daar wel en niet mee gebeurde passeerden de revue, maar mijn door de whisky vertroebelde brein kon het slecht gearticuleerde, snelle Frans niet meer bijhouden. Ik vroeg mij af hoe lang Bour dit nog kon volhouden voordat zijn idealisme opgebrand was. Geld houdt hij er niet aan over. Er komen maar 400 toeristen per jaar en zodra de Kameroenese overheid winst ruikt, worden er onredelijk hoge belastingen gevraagd. In mij ontstond een gevoel van morele plicht zijn verhaal te vertellen. Dat is toch wel het minste wat ik kan doen.